Kuyucuk Gölü, Türkiye’nin 13., Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar Alanı oluyor

KuzeyDoğa Derneği’nin Kafkas Üniversitesi ve Kars İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ile beraber yürüttüğü Kars-Iğdır Doğal Zenginlik projesi kapsamında, Kars valiligi, Kars belediyesi, Arpaçay kaymakamlığı ve Kuyucuk Köyü’nün desteğiyle 2004 yılından beri Kars’ın Arpaçay ilçesi Kuyucuk gölünde yürütmüş olduğu çalışmaların sonucu olarak Kuyucuk Gölü Türkiye’nin 13. ve Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar alanı oluyor. İran’ın bir şehri olan Ramsar’da 1971 yılında imzalanan anlaşma sonucu dünyanın en önemli sulak alanlarının tescillenmesine karar verilmişti. Ramsar statüsü kazanmak, bir sulak alanın bir nevi altın madalya ya da beş yıldız kazanması demek oluyor. Bir yerin Ramsar alanı olması için, Dünya Ramsar Sekreterliği’nin belirlediği bilimsel kriterlere uygunluk göstermesi ve dünya çapında önem taşıması gerekiyor. Bu kriterlere uygunluk sağlayan alanları değerlendirip, Ramsar sekreterliğine yollama kararını, sadece ülkenin sulak alanlar komisyonu verebiliyor. Dokuz kriterden birini karşılamak Ramsar alanı olmaya hak kazanmak demek oluyor.

Son beş yıldır KuzeyDoğa Derneği, Kuyucuk Gölü’nde topladığı bilimsel veriler ise, alanın bir değil beş ayrı Ramsar kriterini karşıladığını gösterdi. Bu çalışmalar kapsamında, Türkiye’nin ilk su kuşu halkalama istasyonu Kuyucuk Gölü’nde kuruldu. KuzeyDoğa ekibi, Kafkas Üniversitesi ve diğer üniversite öğrencileri ve 14 ülkeden düzinelerce gönüllü özveriyle gece gündüz çalışarak, Kuyucuk Gölü’nde 100’den fazla kuş türünden 2000’in üzeri bireyi halkaladı ve gölün dünya çapındaki önemini belgeledi. Bunun yanında KuzeyDoğa Derneği’nin gölde gerçekleştirdiği düzenli kuş sayımlarıyla, gölü en ez 204 türden onbinlerce kuş türünün kullandığı, zaman zaman bu sayının 35,000’i geçtiği tespit edildi. Eylül 2004’de Kiraz Erciyas, Cemal Özsemir ve Dr. Çağan Şekercioğlu’nun Kuyucuk gölünde 20,000’den fazla angıt ve 10,000’den fazla boz kaz saymasından bir yıl sonra, Eylül 2005’de Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ilan edildi.

Sulak Alan Komisyonu teknik ekibinden Hidrojeoloji Yüksek Mühendisi Dr. Teoman Meriç ve Çevre Orman Bakanlığı şehir plancısı Hakan Erden’in 8 Ekim 2008 gününde Kuyucuk Gölüne gelmesi ve Kars’ta bulunan tüm ilgili kurumların da katılımıyla Kuyucuk gölü koruma ve Ramsar sınırları çizilmiştir. Bu çalışmada tampon bölge, sulak alan sınırı, ekolojik etkilenme bölgesi ve mutlak koruma bölgesi olmak üzere tüm sınırlar çizildi.

Bu çizilen sınırlar 2 Nisan 2009 tarihinde Ankara’da toplanan Ulusal Sulak Alan Komisyonu (USAK) tarafından onaylandı ve bakanlığın Ramsar uluslararası komisyonuna Kuyucuk Gölü’nün Ramsar statüsü için başvurusunun yapılması kararı komisyondan çıktı. Bu aşamadan sonra gerekli protokoller bakanlık sulak alan şubesi tarafından hazırlanıp uluslar arası Ramsar komisyonuna başvuru süreci tamamlanacaktır. Kuyucuk Gölü’nün Ramsar statüsü onaylandığı takdirde Türkiye’nin onüçüncü, ve Samsun-Adana hattının doğusundaki ilk Ramsar alanı olacaktır. Bugüne kadar ülkemizde Ramsar ilan edilen alanlar sadece 12 tanedir. Bunlar Akyatan Gölü, Yumurtalık Lagünü, Manyas Gölü, Uluabat Gölü, Burdur Gölü, Gediz Deltası, Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Kızören Obruğu, Meke Maarı, Göksu Deltası ve Kızılırmak deltasıdır.