Türkiye’nin Seçkin Turizm Destinasyonu Onuru, Edirne’den Kars’a Geçti
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Avrupa’nın Seçkin Destinasyonları Yarışmasında (European Destinations of Excellence), en az 207 türden onbinlerce kuşa ev sahipliği yapan, Türkiye’nin ilk doğa koruma amaçlı adasının yapıldığı ve Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar adayı Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Türkiye birincisi oldu. KuzeyDoğa Derneği’nin Mart 2009’da başvurduğu yarışmanın sonucunda, Kars ili, Türkiye’nin 2009 yılı Avrupa Seçkin Turist Destinasyonu seçildi. Para ödülü olmayan bu yarışmayı kazanmak, Kuyucuk Gölü ve Kars’ın dünya çapında tanıtımını, Kars’a gelen doğa turistlerinin artmasını ve Kuyucuk Gölü çevresindeki ilçe ve köyler başta olmak üzere, Kars ve çevre illerin turizm gelirinin yükselmesini sağlayacaktır.
Geçen yıl yarışmanın teması “Somut Olmayan Kültürel Miras ve Turizm” idi ve birinciliği Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali ile Edirne kazanmıştı. Bu yıl, Türkiye’nin en seçkin turizm destinasyonu onuru Edirne’den Kars’a geçti. Kuyucuk Gölü, Avrupa’nın en doğusundaki Seçkin Destinasyon (EDEN) oldu. Avrupa ve dünyada ses getirecek bu ödülle, doğası, yaban hayatı, tarihi, kültürü, yemekleri ve coğrafyası ile her gün daha da önemi anlaşılan Kars ilinin turizmde hak ettiği yere gelmesi için Türkiye çok önemli bir adım daha attı.
Kars Valiliği, Arpaçay Kaymakamlığı, Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kars İl Çevre ve Orman Müdürlüğü ve KuzeyDoğa Derneği ortaklığında yapılan bu başvuru, Kuyucuk Gölü’nde doğa turizminin geliştirilmesi başta olmak üzere Kars’ın genelinde sürdürülebilir doğa turizmini canlandırmayı ve tanıtmayı hedefliyordu. Bu yılki teması “Turizm ve Korunan Alanlar” olan bu yarışmanın amacı, Avrupa turist destinasyonlarının ortak ve farklı özelliklerine ve değerlerine dikkat çekmek ve turizmin sosyal, kültürel ve çevresel sürdürülebilirliğini sağlayarak, ekonomik gelişme amacı güden destinasyonları teşvik etmektir.
Yarışmanın 2009 hedefleri:
-Turist akışı az olan destinasyonlar arasından sahip oldukları “Korunan Alanlar” kapsamında ulusal düzeyde bir destinasyon seçmek,
-Alternatif turizm türlerinin ülkemizde yaygınlaşmasına öncülük edecek destinasyonları belirlemek,
-Sürdürülebilir turizm gelişim modellerini göz önüne alan destinasyonlar başlatmak,
-Turist akışı az olan destinasyonların yeni turizm önerileri geliştirmelerine yardımcı olmak,
-Turist akışını bu destinasyonlara yönelterek bu destinasyonları ziyaret eden turist sayısını artırmak,
-Ülkemizin kimliğini, çeşitliliğini ve zenginliğini ortaya koymaktır.
Yarışmaya tüm Türkiye’den yapılan başvurular arasında Kuyucuk Gölü finale kaldı. Finale kalan dört aday alan, Kültür ve Turizm Bakanlığı değerlendirme komitesi tarafından tek tek gezildi. Değerlendirme komitesi, 12-14 Mayıs 2009 tarihlerinde Kuyucuk Gölü ve çevresindeki diğer turistik cazibe merkezlerini görmek, KuzeyDoğa Derneği ekibi ve bu projeye destek veren yerel yönetimlerle tanışmak ve alanın potansiyelini yerinde görebilmek için Kars’ı ziyaret etti. Güzel bir tesadüf sonucu, komitenin Kuyucuk ziyareti, Kuyucuk Gölü’nde yapılan Türkiye’nin ilk doğa koruma amaçlı adasının ana karadan ayrıldığı güne denk geldi. Komite, Kars Valisi Mehmet Ufuk Erden’in Kuyucuk Gölü’ne verdiği destekten ve KuzeyDoğa Derneği’nin doğa koruma, ekolojik araştırma ve yöre halkına faydalı doğa turizmi çalışmalarından özellikle etkilendi.
Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası finalde Yedigöller Milli Parkı ve Abant Gölü Tabiat Parkı (Bolu), Gideros Koyu Doğal Sit Alanı (Cide/Kastamonu) ve Uluabat Gölü Sulak Alanı (Uluabat/Bursa) ile yarıştı. Yapılan değerlendirmeler sonucu Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ile başvuran Kars, Kültür ve Turizm Bakanlığı uzman değerlendirme komitesi tarafından birinciliğe layık görüldü.
Kars ili, Avrupa Komisyonu’na Türkiye’nin 2009 yılı Avrupa Seçkin Turist Destinasyonu olarak sunulacaktır. Avrupa Komisyonu, seçilen destinasyonların Avrupa çapındaki tanıtımını yaparak, Avrupalı turistlerin bu destinasyonları tercih etmesini teşvik edecek, kazanan destinasyonlar arasında bir ağ kuracak ve Avrupa Turizm Forumu’nda düzenlenecek bir seremoni ile “Avrupa’nın Seçkin Destinasyonları” (EDEN) ödülünü takdim edecektir.
Kuyucuk Gölü ile Kars adına yarışmaya başvuran KuzeyDoğa Derneği’nin başkanı Dr. Çağan Şekercioğlu, birincilik hakkında şunları söyledi:
“2003 yılında Kars-Iğdır Doğal Zenginlik Projesi ile başlayan bölgedeki doğa koruma ve doğa turizmini geliştirme faaliyetlerimiz, KuzeyDoğa Derneği’nin kurulması, Sayın Kars valisi Mehmet Ufuk Erden’in verdiği destek ve Sayın Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın 5 Ekim 2008 Kuyucuk Gölü ziyareti ile büyük bir ivme kazanmıştır. Bu ödül, Kuyucuk Gölü ve Kars’ın doğa turizmi için tarihi bir kazançtır. 2008’de İngiltere’nin en önemli çevre koruma ödülü olan Whitley Gold ödülünü İngiltere Prensesi Anne’den alan Kuyucuk Gölü projemiz, bölgedeki doğa koruma faaliyetlerinin, sürdürülebilir doğa turizmi yoluyla yöre halkına ve bölge ekonomisine fayda sağlamasını amaçlamaktadır. Avrupa’nın Seçkin Destinasyonları ödülüyle daha da artacak olan bu faydaların, dikkatli ve sürdürülebilir bir turizm stratejisi ile yerel halka yayılması ve Kuyucuk Gölü ile Kars’daki diğer doğal alanların artacak turizminden olumsuz etkilenmemesi çok önemlidir. Kuyucuk Gölü’nün Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar sulak alanı adayı olarak dünya çapındaki öneminin belgelenmesi, bu ödülün alınmasındaki en önemli faktörlerden biridir ve doğa koruma ile doğa turizminin hayati ilişkisini çok iyi göstermektedir. 2 Nisan 2009’da Ulusal Sulak Alan Komisyonu’nca kabul edilmiş olan Kuyucuk Gölü’nün Ramsar sınırlarının ve Ramsar adaylığının bir an önce uluslararası Ramsar sekreterliğine gönderilmesi, Seçkin Destinasyon – EDEN ödülünün Kars ve Türkiye’nin tanıtımı ve doğa turizmi icin olumlu etkilerini daha da arttıracaktır. KuzeyDoğa Derneği olarak, verdikleri destek için Kars valiliğine, Arpaçay ve Akyaka kaymakamlıklarına, Kafkas Üniversitesi’ne, Kars Kültür ve Turizm ile Kars Çevre ve Orman il müdürlüklerine ve göl çevresindeki Kuyucuk, Duraklı ve Carcıoğlu köylerine çok teşekkür ederiz. Bu ödül yıllardır süren büyük bir ekip çalışmasının sonucudur.”
Avrupa’nın Seçkin Destinasyonları Programı (EDEN) nedir?
Avrupa Komisyonu’nun 2006 yılından beri her yıl farklı tema başlıklarıyla sürdürdüğü bir programdır. Bu programın amacı Avrupa turist destinasyonlarının görünürlüğünü artırmak, Avrupa’nın turist çeşitliliği ve niteliğinin fark edilmesini sağlamak, turist akışını az bilinen destinasyonlara doğru yönelterek dönemsel ve bölgesel turist yoğunluğunu dengelemeye yardımcı olmak, Avrupa seviyesinde iyi uygulamaların karşılıklı değişimi için platform yaratmak, ödül verilen destinasyonlar arası ağ kurulmasını teşvik etmek, diğer destinasyonları, sürdürülebilir turizm gelişim modeline uyum sağlamaya yönelik olarak teşvik etmektir.
Kars'ta Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve Dünya Turizm Örgütü tarafından yürütülen Doğu Anadolu'da Kültür Turizminin Geliştirilmesi kapsamında turizm uzmanları Türkiye'nin 13., Doğu Anadolu'nun ise ilk ve tek RAMSAR alanı Kuyucuk Gölünü ve Kuyucuk köyünü ziyaret ettiler. Kanada, İspanya, İngiltere ve İstanbul'dan gelen turizm uzmanları alanın doğa turizmi için potansiyelini yerinde görmek ve bu alana yapılacak turizm ürünleri hakkında bilgi sahibi olmak için alanı gezdiler. Önce Kuyucuk Gölü'nde KuzeyDoğa Derneği projeler koordinatörü Önder Cırık'tan göl, göldeki kuş çeşitliliği, gölde yapılan koruma ve tanıtım çalışmaları ve alanın RAMSAR statüsü ile ilgili bilgiler aldıktan sonra göl kıyısına kadar yürüyüp sazlıklar arasındaki sakarmeke yuvalarına baktılar. 
